Bird Strike (Uçağa Kuş Çarpması)

Havacılıkta ‘’bird strike’’ olarak adlandırılan Türkçe karşılığı ‘’kuş çarpması’’ olarak bilinen bu terim, genellikle iniş ve kalkışta olmak üzere ya da uçağın seyir esnasında, uçağa çarpan kuş ya da kuş sürüsü sebebiyle uçağın kaza veya kırıma uğraması olayıdır. 

Küçücük bir kuşun tonlarca ağırlıktaki uçağa ne gibi zararı olabilir diye düşünebilirsiniz fakat göründüğünün aksine oldukça ciddiye alınması gereken ve uçuş güvenliğini tehdit eden bir olaydır. Çünkü saatte ortalama 800 km/h seyir hızıyla hareket eden bir uçakla, yaklaşık 350 km/h hızla hareket eden bir kuşun çarpışması uçakta tonlarca ağırlıktaki bir çarpışma kuvvetin oluşmasına yol açar. Üstelik çarpanın bir kuş sürüsü olduğunu düşünürsek uçağın bu olaydan kırıma uğramadan kurtulma ihtimali neredeyse yok denecek kadar azdır. Olası bir kazanın gerçekleşmesinden sonra meydana gelebilecek can kayıplarının yanı sıra, havayolu şirketinin de milyon dolarlık zarara uğramasına ve operasyonun gecikmesine neden olur.  

Eğer uçak bir kuş sürüsüne çarptıysa uçağın hasara uğrama ve uçuş güvenliğini tehlikeye atabilme ihtimallerine karşı kalkış meydanına geri dönülür ya da kalkış yapılan meydandan uzaklaşıldıysa, yedek meydana divert edilir yani iniş yapılır. Uçakta bulunan yolcular uçaktan indirilerek uçuşa farklı bir uçak ile devam edilir veya uçuş tamamen iptal edilir. 

Bird Strike’ın Uçağa Verdiği Zararlar ve Tehlikeler Nelerdir?

Bird strike çarpması genellikle windscreen olarak adlandırılan uçağın ön camına çarpar. Diğer ihtimaller ise motorun emiş gücü etkisiyle motorun içine kaçar ya da motordan kabine hava alınan kompresör bölmesine kaçar. Eğer kuş motorlara ve kompresörlere kaçtıysa bu bir uçuş için en kötü senaryodur. Motorlara çarpan kuş motorların yanmasına ve kaybedilmesine yol açar. Eğer bir motor hasara uğramamış ve çalışır durumda ise yaşamak için hala bir şansınız var demektir çünkü uçaklar tek motor ile iniş yapabilme özelliğine sahiptir. Fakat her iki motor birden hasar alıp durduysa ve havadayken süzülme için yeterli irtifa konumunda iseniz tek şansınız pilotların tüm pilotaj yeteneklerini en yakın meydana kusursuz bir şekilde sergileyebilmesidir.   

Tarihte bird strike‘ın en güzel örneği 2009 yılında US Airways adlı havayolunun 1549 numaralı seferinde yaşandı. New York LaGuardia havalimanından kalkış yapan Airbus A320 tipi yolcu uçağı kalkıştan hemen sonra kaz sürüsüne girdi ve motorlara kaçan kuşlar sebebiyle her iki motor da kaybedildi. Motorların tamamen gücü kaybetmesinden dolayı en yakın meydana süzülmek için yeterli irtifaya sahip olmadığı için kaptan pilot ani bir kararla uçağı Hudson Nehri’ne indirmeye karar verdi. Bütün pilotaj yeteneklerini kusursuz sergileyen kaptan pilot suya başarılı bir zorunlu iniş gerçekleştirerek uçakta bulunan herkesin kurtulmasını sağlayarak tarihe geçti. 

Fakat 4 Ekim 1960 yılında gerçekleşen Eastern Airlines’ a ait 375 sefer sayılı Lockheed L-188 Electra tipi yolcu uçağı, 1549 sefer sayılı uçuş kadar şanslı değildi. Boston’dan 67 yolcu ve 5 uçuş mürettebatı ile havalanan uçak kalkıştan yalnızca 10 saniye sonra bir kuş sürüsüne çarparak sahip olduğu dört motordan üçüne kuş isabet ederek, bir tanesini tamamen kaybetti. Diğer iki motordan da minimum güç alabiliyorlardı. Fakat uçağın en önemli parçalarından biri olan pitot tüpünün de hasar uğramasından dolayı kokpit ekranındaki hız göstergelerine yanlış veri göstererek pilotların yanılmasına yol açtı.

Bütün bu kaza zincirinin bir araya gelmesinden dolayı uçak stall’a girerek yan yatmaya başladı ve çok kısa bir süre içinde, 72 kişi ile birlikte Boston limanı çevresinde bulunan denize düştü. Uçakta bulunan toplam 72 kişiden 62’si hayatını kaybetti. 10 kişi ise yaralı olarak kurtuldu. 

Jet Motoruna Yapılan Bird Strike Testi

Bu yazıyı da beğenebilirsiniz:

Windshear (Rüzgar Kayması) Nedir?